Misschien herken je het probleem waar ik ook mee heb geworsteld. Dat je op, bijvoorbeeld, je jaargesprekken steeds dezelfde feedback terugkrijgt. Je herkent het gedrag dat benoemd wordt en bent nu echt van plan het te veranderen. Deze keer ga je minder direct worden, je meer uitspreken of luisteren naar anderen. En hoe hard je ook je best doet, elke keer komen toch dezelfde punten weer terug. Het is alsof je een stempel meekrijgt waar je niet meer vanaf komt. Herkenbaar?
In dit blog wil ik je uitleggen hoe somatic markers (fysieke stempels) daarin een rol spelen. Simpel gezegd kan je een somatic marker omschrijven als een emotionele herinnering. De theorie hierover is ontwikkeld door Antonio Damasio. Deze theorie helpt te verklaren waarom het lastig is je reacties op je omgeving te veranderen. Hoe ziet dat er in de praktijk uit?
Ga, om te beginnen, eens terug naar een situatie waarin je je erg ongemakkelijk voelde. Je voelde je miskend, niet serieus genomen of kon wel door de vloer zakken omdat je iets ‘stoms’ gedaan had. Waarschijnlijk voel je, als je aan de situatie terugdenkt, alsnog een fysieke reactie omhoog komen. De vernedering, boosheid of pijn uit zich in het warm krijgen, tintelingen in je handen, kramp in je maag, druk op je schouders of een benauwd gevoel in je borst.
Om dit onaangename gevoel kwijt te raken zoek je naar een manier van reageren. De fysieke reacties, emoties en reactiepatroon worden in het geheugen gekoppeld aan de ervaring van je geleerde les. Dit is de somatic marker.
Kom je in een situatie terecht die lijkt op jouw herinnering dan ervaar je dezelfde fysieke reacties opnieuw. Dezelfde gevoelens en gedachten zullen, meestal onbewust, omhoog komen en beïnvloeden jouw manier van reageren. Dit gaat dan een automatisch reactiepatroon worden.
Dus simpel gezegd doe je de hele dag een schat van ervaringen op, positief en negatief. Door deze ervaringen ontwikkel je somatic markers. Aan deze markers koppel je reactiepatronen. Elke keer als je in een situatie bent waarin de somatic marker wordt geactiveerd reageer je met het reactiepatroon dat je hebt ontwikkeld. Op deze manier train je jezelf door het herhalen van de reactiepatronen en word je er expert in. En zo word je dus ook expert in die dingen die steeds als feedback terug krijgt.
En wat heeft dit nu te maken met persoonlijk leiderschap?
In de praktijk blijkt dus dat niet alle reactiepatronen effectief zijn. Je wilt niet voor niets iets bij jezelf veranderen. Je reactiepatroon is misschien ooit heel effectief geweest maar past niet meer in de omgeving waarin je je nu begeeft. Wil je nu echt iets gaan veranderen in je gedrag dan is een eerste stap je bewust te gaan worden van je somatic markers en automatische reactiepatronen. Welke emoties en fysieke reacties worden er getriggerd waardoor je te direct bent, je niet uitspreekt of niet luistert.
Zoals ik in het begin al schreef krijg ook ik steeds dezelfde feedback terug (te direct, zakelijk en onveilig) en worstelde ik ermee mijn reactiepatronen te veranderen. Ik schrijf bewust worstelde omdat ik door het ontwikkelen van fysiek bewustzijn mijn somatic markers veel eerder voel en herken. En dat ik, door te centreren, me te richten op ontspanning en mijn ademhaling een manier heb gevonden om mijn automatische reactiepatronen te kunnen beïnvloeden. Dit heeft ervoor gezorgd dat ik andere, meer positieve feedback, op mijn gedrag terugkrijg. En dat wil niet zeggen dat ik er nooit meer in trap. Zeker wel, maar dat is het pad van meesterschap: oefenen, oefenen, oefenen.
Fijne dag!
Karin
p.s. Als je deze informatie waardevol vindt, stuur hem dan door via facebook, twitter, linkedin of je mail zodat ook mensen uit je netwerk ervan kunnen profiteren.