In 2011 startte is mijn training The Art of Somatic Coaching aan het Strozzi Institute in Californië. Vanuit mijn achtergrond, kennis en persoonlijke ervaringen had ik me al verregaand verdiept in het werken via en door het lichaam. In Californië ging me ik verder verdiepen in somatics en embodiment. Twee termen die zich lastig laten vertalen in het Nederlands. Maar in dit blog wil ik graag uitleggen wat somatics inhoudt. En hoe werken via je lichaam een krachtige ingang is om te veranderen.
Somatics
Het woord somatics komt van het Griekse woord soma, dat ‘het levende organisme in zijn totaal’ betekent. Somatics is een manier van kijken naar de mens als geheel. Het gaat er vanuit dat je als mens niet uit afzonderlijke onderdelen bestaat maar dat body, mind en spirit een geheel vormen en we sociale wezens zijn. Een van de karakteristieken van somatics is dat het lichaam als ingang gebruikt wordt voor verandering. Wil je namelijk iets veranderen dan zal je in de praktijk dingen anders moeten gaan doen. En handelen vindt plaats in het lichaam.
Het doel van somatics is om ander gedrag te oefenen dat aansluit bij wat belangrijk is voor ons en dat gedrag ook onder druk vast te kunnen blijven houden. Het is een manier om meer en nieuwe keuzes te creëren in je leven. Door somatics kan je je centraal zenuwstelsel herprogrammeren.
Als mens heb je patronen ontwikkeld in je leven als antwoord op gebeurtenissen en ervaringen. Die patronen uiten zich in onze houding, manier van bewegen en reageren op situaties. In somatics wordt dit ‘shape’ genoemd. Als antwoord op je leven bouw je bepaalde spanningen op in je lichaam die zich uiten in je lichaamshouding en reacties.
Er zijn 4 algemene reactiepatronen, conditioned tendencies, die je kunt herkennen. In relatie met mensen en situaties kan je:
- Er naar toe bewegen (towards)
- Er vanaf bewegen (away)
- Er tegenin bewegen (against)
- Of dissociëren (dissociate)
Lichaamsbewustzijn opbouwen
De eerste stap in somatics is je bewust worden van je huidige houding, beweging en reactiepatronen. Je leert contact te maken met je lichaam. Dit doe je door verschillende oefeningen waarbij je ervaart wat de reactie van je lichaam is. En wat dat oproept in gevoel en emotie. Je wordt je bewust van de gewoonten die je opgebouwd hebt en die diep in je lichaam zijn geïntegreerd.
Ook ga je aan de slag met bewust te worden wat belangrijk voor je is. Je kan jezelf dan de vraag stellen of hetgeen je nu doet bijdraagt aan wie je wilt zijn. En wat er zou moeten veranderen om dat in het leven neer te gaan zetten.
Openen
Als je bewust begint te worden van hoe je jezelf nu neerzet en of dat past bij wat belangrijk voor je is, ga je werken aan het openen van je lichaam. Je werkt aan de spanning in je lichaam die je hebt opgebouwd als antwoord op wat je hebt meegemaakt. Dit gebeurt door specifieke fysieke oefeningen en lichaamswerk.
In deze fase ga je aan de slag met verandering van houding en beweging. Denk bijvoorbeeld aan het openen van je borstkas als je die uit bescherming gesloten hebt door iets in te zakken en je schouders naar voren te laten hangen.
Het is het begin van het transformeren van de ene ‘shape’ naar de andere. Dit is vaak een periode waarin je je kwetsbaar voelt en soms jezelf niet meer herkent. Omdat met het veranderen van je ‘shape’ ook je identiteit verandert.
Oefenen
Een nieuwe houding, manier van bewegen is niet iets dat er zo maar is. Het vraagt dat je dagelijks oefent in hoe jij wil reageren op de wereld om je heen. Daarvoor is het belangrijk om bewust bezig zijn met de intenties en acties die passen bij je commitment. Zelf doe ik dat door elke ochtend te mediteren en een jo-kata uit te voeren gekoppeld aan mijn commitment.
Het belang van oefenen is dat jouw nieuwe manieren van handelen op een diep niveau worden geïntegreerd. Zoal ik in het begin al schreef is het doel van somatics nieuwe handelingen ook onder druk uit te kunnen voeren. Als je onder druk komt te staan is het niet meer je rationele brein dat de beslissingen neemt. Dus je kan rationeel anders willen handelen maar onder druk neemt de amygdala het over en worden de patronen geactiveerd die in onze spieren zijn opgeslagen. Om nieuwe patronen te activeren moet je dus veel oefenen.
Wat levert het werken via je lichaam je op?
Ten eerste krijg je door contact te maken met je lichaam toegang tot een hele nieuwe wereld aan informatie. We hebben veel wijsheid die in ons lichaam opgeslagen ligt maar waarvan we niet meer weten hoe we die kunnen gebruiken. Die wordt beschikbaar als je leert hoe je je aandacht naar je lichaam kan brengen.
Ten tweede geeft het de mogelijkheid om wat jij belangrijk vindt vorm te geven en een betekenisvol leven te leven. Omdat onze acties en ons handelen in onze spieren zijn opgeslagen is je lichaam een makkelijke ingang om te veranderen. Inzichten en kennis alleen zorgen niet voor verandering. Pas als je iets op een andere manier gaat doen veranderen er dingen. Fysiek bewustzijn is daarmee een voorwaarde voor verandering. Somatics geeft je de mogelijkheid tot meer en nieuwe keuzes, het zorgt voor een andere verbinding en reactie op de mensen en situaties om je heen. Het geeft je de mogelijkheid controle te hebben over je eigen energie.
